Πρόεδροι και βασιλιάδες

Με αφορμή την επέτειο του πολυτεχνείου αναλύω σκέψεις σχετικά με το σημερινό πολίτευμα. Μιας και η κρίση εκτός από οικονομική έχει και άλλες πτυχές. Ένα άλλο πολίτευμα ίσως να μπορούσε να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στον λαό, ίσως να μπορούσε να λειτουργήσει με αποφασιστικότητα προς την σωστή κατεύθυνση. Ποια είναι αυτή; Αυτό είναι και το κύριο ερώτημα του σκεπτόμενου πολίτη σήμερα.

Αλήθεια, πόσο περήφανοι είμαστε για το σημερινό πολίτευμα της προεδρευόμενης δημοκρατίας; Ήταν περισσότερο λειτουργική η βασιλευομένη δημοκρατία; Προτιμούμε την αναρχία ως πολίτευμα;
Τα σημερινά αποδεκτά πολιτεύματα θα ήταν είτε προεδρευομένη δημοκρατία, είτε προεδρική, είτε βασιλευομένη, ίσως και η απλή κοινοβουλευτική δημοκρατία με ανώτατο άρχων τον πρωθυπουργό.

Η βασιλευομένη δημοκρατία αντικαταστήθηκε αρχικά παράνομα από την χούντα και έπειτα με δημοψήφισμα από την κυβέρνηση Καραμανλή τον Δεκέμβριο του '74 με το 69% των Ελλήνων να ψηφίζει υπέρ της προεδρευομένης. Είναι η βασιλευομένη δημοκρατία λοιπόν ένα καλό πολίτευμα; Προσωπικά τείνω προς το όχι, καθώς η ιστορία δείχνει πως ο βασιλιάς όταν έχει εξουσία στα χέρια του πάντοτε πέφτει σε ατοπήματα, πάντοτε προκαλεί με την άσκοπα πλουσιοπάροχη ζωή του. Ίσως να υπάρχουν οι φωτεινές εξαιρέσεις όπου οι βασιλιάδες ήταν άνθρωποι που αγαπούσαν και προστάτευαν το κράτος τους μέχρι τελευταίας ρανίδας μα αυτό δεν οδηγεί στο συμπέρασμα πως η βασιλεία μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα.

Η σημερινή προεδρευομένη όμως έχει μεγάλες διαφορές από την βασιλευομένη; Πάλι τείνω προς το όχι. Υπάρχει ένας άνθρωπος ο οποίος είναι ο ανώτατος άρχων του κράτους, χωρίς ουσιαστικές εξουσίες στα χέρια του. Ζει πλουσιοπάροχα, έχει κοινωνικές υποχρεώσεις και θεωρείτε από την πλειοψηφία του κόσμου συνήθως σοφός. Η μοναδική ουσιαστική διαφορά είναι πως αλλάζει το πρόσωπο κάθε 5 ή 10 χρόνια. Δεν βρίσκω τον λόγο για τον οποίο πρέπει να υπάρχει κάποιος άνω των 80 συνήθως ο οποίος φέρεται να είναι ο ανώτατος άρχων του κράτους χωρίς στην ουσία να προσφέρει τίποτα. Σαφώς και πάλι υπάρχουν οι φωτεινές εξαιρέσεις μα τώρα μιλάμε για τον θεσμό και όχι για τα πρόσωπα. Ο θεσμός λοιπόν δεν βρίσκω ότι έχει κάτι σημαντικό να προσφέρει σε μια δημοκρατία. Είμαστε παρόντες στην σημερινή κοινωνία όπου ο πρόεδρος της δημοκρατίας δεν δείχνει καμία πυγμή απέναντι σε αντιλαϊκές αποφάσεις της κυβέρνησης. Δεν φαίνεται να ελέγχει καν το νομοθετικό έργο της βουλής όπως θα όφειλε.

Η προεδρική δημοκρατία ίσως να λειτουργούσε καλύτερα λόγω του ευέλικτου σχήματος κυβέρνησης. Θα μπορούσε να οδηγήσει στην αντικειμενικότερη κρίση από τους πολίτες καθώς επιλέγεις έναν άνθρωπο για πρόεδρο ο οποίος έχει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Η εξουσία είναι στα χέρια του και έχει τον τελευταίο λόγο. Το τελευταίο οδηγεί στο συμπέρασμα πως σε τέτοια περίπτωση περπατάς σε τεντωμένο σχοινί καθώς, κακά τα ψέμματα, δεν μπορείς να προβλέψεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμματα από όλα αυτά που ακούς πριν τις εκλογές.  Η προεδρική δημοκρατία πάντως θα είχε την ευκαιρία να εκδιώξει από τα κόμματα και τους τελευταίους εναπομείναντες των κομματικών μαντριών.

Θα μου πείτε, εδώ ο κόσμος καίγεται, το πρόβλημα μας είναι το πολιτειακό; Όχι μα θα μπορούσε να δώσει λύσεις σε πολλά καθημερινά προβλήματα διακυβέρνησης. Αυτό το πολίτευμα και αυτό το εκλογικό σύστημα έχουμε εδώ και 39 χρόνια. Ήρθε ο καιρός που φτάνει σε αδιέξοδα, ναι η σημερινή "δημοκρατία" έχει αδιέξοδα. Δεν είναι δημοκρατία αυτό που έχουμε σήμερα. Η βουλή έχει εκλεχθεί από το 62% περίπου του εκλογικού σώματος, το άλλο 38% πήγε για καφέ την μέρα των εκλογών. Στην κυβέρνηση είναι ως πρώτο κόμμα η Ν.Δ. με 29% και το Πασοκ με 12%, μπορεί όμως και κυβερνά χάρις το αντισυνταγματικό και φασιστικό μπόνους των 50 εδρών. Και αν υπολογίσουμε και την αποχή το ποσοστό της κυβέρνησης αντιστοιχεί περίπου σε 25% μαζί. Μια μειοψηφία στην ουσία κυβερνά τον τόπο.

Με το πέρασμα των χρόνων η δημοκρατία, ως ο βασικός πυλώνας των πολιτευμάτων πρέπει να βελτιώνεται με σκοπό την ευκολότερη διακυβέρνηση και σήμερα όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές, σήμερα όπου κυριαρχεί η κομματική χούντα χρειάζονται τομές για αμεσότερη δημοκρατία. Τομές για να μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας θεσμοί του τύπου πρόεδρος της δημοκρατίας. Τομές για να δοθεί η ευκαιρία σε νέα πρόσωπα και νέες ομάδες ανθρώπων να διεκδικήσουν την εξουσία μήπως και διορθωθεί τίποτε από τα χαμένα. Μήπως και βγούμε από την "σωστή πορεία".